در روایت امام رضا(علیه السلام) أَفْضَلُ مَا يُقَدِّمُهُ الْعَالِمُ مِنْ مُحِبِّينَا وَ مَوَالِينَا أَمَامَهُ لِيَوْمِ فَقْرِهِ وَ فَاقَتِهِ وَ ذُلِّهِ وَ مَسْكَنَتِهِ أَنْ يُغِيثَ فِي الدُّنْيَا مِسْكِيناً مِنْ مُحِبِّينَا مِنْ يَدِ نَاصِبٍ عَدُوٍّ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ يَقُومُ مِنْ قَبْرِهِ وَ الْمَلَائِكَةُ صُفُوفٌ مِنْ شَفِيرِ قَبْرِهِ إِلَى مَوْضِعِ مَحَلِّهِ مِنْ جِنَانِ اللَّهِ فَيَحْمِلُونَهُ عَلَى أَجْنِحَتِهِمْ وَ يَقُولُونَ طُوبَاكَ طُوبَاكَ يَا دَافِعَ الْكِلَابِ عَنِ الْأَبْرَارِ وَ يَا أَيُّهَا الْمُتَعَصِّبُ لِلْأَئِمَّةِ الْأَخْيَارِ.[1] بهترین چیزی که عالم تقدیم میدارد مِنْ مُحِبِّينَا وَ مَوَالِينَا أَمَامَهُ لِيَوْمِ فَقْرِهِ انسان عالم که از محبین ما است خود از موالیان ما است، تقدیم میدارد و مقدم میکند لِيَوْمِ فَقْرِهِ وَ فَاقَتِهِ وَ ذُلِّهِ وَ مَسْكَنَتِهِ برای روز فقر که قیامت است، روز فاقة است، روز ذلت و خواری و مسکنت، بهترین چیز و افضل چیز و عبادتی که انسان عالم میتواند برای قیامت خود تقدیم کند و بفرستد، امام رضا فرمود این است که أَنْ يُغِيثَ فِي الدُّنْيَا مِسْكِيناً مِنْ مُحِبِّينَا دست فقیری و مسکینی از محبین ما را بگیرد و استغاثه او را جواب بدهد، به داد او برسد، به فریاد او برسد، به مظلومیت یک محب ما و کسانی که ولایت ما را دارند برسد، از چه چیزی به داد آنها برسد؟ مِنْ يَدِ نَاصِبٍ عَدُوٍّ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ از دست شخص ناصبی، یعنی کسی که اهل بیت را قبول ندارد، با خدا ارتباط ندارد، دشمن دین است، دشمن اسلام است، دشمن ولایت است، مِنْ يَدِ نَاصِبٍ عَدُوٍّ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ يَقُومُ مِنْ قَبْرِهِ بهترین چیزی که انسان و عالم محب ما و عالم اهل ولایت ما برای قیامت خود بفرستد این است که استغاثه یک مظلومی را بکند که دست او از ما اهل بیت کوتاه است، در زمان غیبت است، امام را نمیبیند، دشمنها او را احاطه کردند، اخلاق او، اعتقادات او، اعمال او، همه را میخواهند از او بگیرند، دنیا و آخرت را میخواهند از او بگیرند، همان طور که الآن مشاهده میکنیم دشمنان ما در مقام هستند که همه چیز ما را بگیرند، مگر دشمنان اسلام و قرآن و دین این چنین نیستند که به جان شیعیان اهل بیت افتادهاند، ناموس و دین و دنیا و قیامت و آخرت همه را میگیرند، امام رضا میفرمایند بهترین چیزی که برای عالم محب ما اهل بیت برای روز فقر و قیامت و حسرت که در آنجا همه حسرت میخورند نافع است این است که استغاثه یک جوانی که در دام یک ناصبی دشمن دین افتاده را بشنود، آنها میخواهند او را ببرند و از اسلام و دین او را منحرف کنند، بداد او برسد و او را نجات بدهد، چگونه او را نجات بدهد؟ جز با اینکه عقاید را تکمیل کند، جز اینکه علم را تکمیل کند، جز اینکه اخلاق خود را بسازد تا بتواند یک جوانی را بیاورد در راه اسلام، نیافتد در دست دشمن، فرمود نتیجه این عمل خیر او و این عمل سنگین این عالم که یک جوانی را از دست دشمن نجات بدهد این است که يَقُومُ مِنْ قَبْرِهِ امام رضا فرمود این عالم این چنینی که دلسوز اسلام بود، محب اهل بیت بود، در مقام بود که جامعه و افراد جامعه و جوانهای جامعه را از انحرافات دشمن حفظ کند با کوشش خود، با علم خود، با معارف خود، با اخلاق خود، با اعمال خود، خداوند قیامت با او چه میکند؟ يَقُومُ مِنْ قَبْرِهِ از قبر قیام میکند وَ الْمَلَائِكَةُ صُفُوفٌ مِنْ شَفِيرِ قَبْرِهِ ملائکه صف میکشند از کنار قبر او إِلَى مَوْضِعِ مَحَلِّهِ مِنْ جِنَانِ اللَّهِ تا آنجایی که از قبر بیاید و برسد به بهشت الهی فَيَحْمِلُونَهُ این عالم خدوم را، این عالم زحمت کش را، این عالمی که شب و روز رنج انحرافات مردم و گناه و معاصی مردم را دیده و کشیده و خود را به رنج و مشقت از علم و اخلاق و عمل انداخته، خداوند این چنین پاداش میدهد که این ملائکه میآیند و او را از کنار قبر تا محل بهشت او، او را حمل میکنند عَلَى أَجْنِحَتِهِمْ بر بال خود او را برمیدارند، صراط نمیبیند، مشقت قیامت را نمیبیند، در بالا ملائکه او را بسوی بهشت میبرند و ملائکه به او میگویند وَ يَقُولُونَ طُوبَاكَ طُوبَاكَ خوشابحال تو يَا دَافِعَ الْكِلَابِ عَنِ الْأَبْرَارِ ای کسی که سگها را دشمنهای دین و قرآن و اسلام و خدا و امام را از حریم ابرار و شیعیان ما دفع کردید يَا دَافِعَ الْكِلَابِ عَنِ الْأَبْرَارِ وَ يَا أَيُّهَا الْمُتَعَصِّبُ لِلْأَئِمَّةِ الْأَخْيَارِ ای کسی که متعصب ائمه اخیار بودی، یعنی محبت اهل بیت داشتی، علاقه به اهل بیت داشتی، دلسوز اهل بیت بودی، هر روز خواندی اللَّهُمَّ اجْعَلْ مَحْيَايَ مَحْيَا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَمَاتِي مَمَاتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد،[2] میخواهم همان حیات را داشته باشم، همان خدمات را داشته باشم، همان ممات را داشته باشم، زندگی من برای اسلام است، رگ و پوست و همه وجود ما از قرآن و اسلام و ولایت است، باید زحمت بکشیم، باید خدمت کنیم، باید سعی کنیم که مبادا وجود ما مضر برای اسلام و قرآن باشد، مثل بعضی که امروز هستند، زحمت بکشید، رحمت به اینکه خوب درس بخوانید، برنامه کامل داشته باشید، بارها گفتهام همه چیز را نباید مدرسه به شما تحمیل کند، مدرسه هر کاری بکند باز یک جای آن ناقص است، مگر ما میتوانیم همه را کامل کنیم، هر جا را بگیریم یک جای دیگر ناقص است، اما وقتی انسان خود زحمت بکشد، میگویند چاه باید از خود آب داشته باشد، در این استخر هرچه آب بریزید بالاخره تمام میشود، باید خود آن آب داشته باشد، باید طلبه از خود جوشش داشته باشد، جوشش کار داشته باشد، جوشش علم داشته باشد، اگر درس نخواند ناقص است، شما اول باید اعتقادات خود را درست کنید، نهجالبلاغه، قرآن، تفسیر، قرائت روی اینها کار کنید، روی درسها کار کنید و زحمت بکشید، تعطیل نکنید، خدا میداند که وقتی من این حرف را شنیدم چقدر ناراحت شدم، خدا نکند ما طلبهای را تربیت کنیم که به جای اینکه خدمتگذار برای ولایت باشد مضر برای ولایت باشد، به داد خود برسید، از خدا بخواهید اگر میخواهید یک روزی مضر باشید خدا جان شما را در همین حال که معصوم بودید بگیرد و در همین حال عصمت جان شما را بگیرد و ببرد، طول عمر نداشته باشید و آن وقت خطر داشته باشد، بیسواد باشید، مضر باشید، بیتقوی باشید، اهل عمل نباشید، آن وقت حیف نیست این همه ثوابها را انسان از دست بدهد، یک چهار روزی انسان دندان روی جگر بگذارد درس خوب بخواند، متعبد به عبادات باشد، به دعاها باشد، سعی کند آنچه ائمه فرمودند و انجام دادند ما تا آنجایی که طاقت داریم در آن مسیر قرار بگیریم، شما ببینید تعقیبات ائمه چقدر بوده، عبادات آنها چقدر بوده، آدم اصلاً عبادات ائمه را باور نمیکند، همه این عبادات ما و نمازهای ما به اندازه یک تعقیبات حضرت زهرا نمیشود، چقدر اینها اهل عبادت بودند.
توصیه آیت الله هاشمی علیا برای کسی که به زیارت می رود:
در هنگام زیارات این دعاها و زیارات را بخوانید، دعای عالیةالمضامین، دو زیارت جامعه، یکی جامعهکبیره است و دیگر هم زیارت بعدی است قبل از عالیةالمضامین. زیارت جامعه زیارتی است که معرف امام است و صفات امام را میگوید، اگر انسان میخواهید امامشناس باشد باید یک دوره زیارتجامعه را تفصیلاً با دقت ببیند و إلا در امامشناسی کمبود داریم، ما اگر زیارتجامعه را خوب درک نکنیم در شناخت امام ضعف داریم.
زیارتجامعه دیگری است که بیشتر صدمات و مشکلات اهلبیت را بیان میکند، لذا این زیارت دل انسان را بیشتر میسوزاند. زیارت اول معرفت را از نظر امامشناسی بالا میبرد و زیارت دوم دل انسان را به درد میآورد و اگر انسان به آن جملات دقت کند حقاً نمیتواند گریه نکند. آنوقت به دنبال این زیارتجامعه، عالیةالمضامین است، بهترین دعا است، هرچه انسان بخواهد در این دعاها است، برای خودش، دیگران، مرده، زنده، بستگان و غیره هرچه بخواهد در این دعا اشاره شده است. این دعا جملاتی دارد.
[1]. بحار الأنوار (ط – بيروت)، ج2، ص11، باب 8 ثواب الهداية و التعليم و فضلهما و فضل العلماء و ذم إضلال الناس
[2]. كامل الزيارات، النص، ص178، الباب الحادي و السبعون ثواب من زار الحسينع يوم عاشوراء